Skrobia – nie taki diabeł straszny…

Tekst: Martyna Kaczmarek

Foto: Piotr Filipiuk

Konie do prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz wykonywania pracy potrzebują odpowiedniej ilości składników pokarmowych i energii. Główne źródła energii w diecie koni to cukry i tłuszcze, a także białko. Około 75% wszystkich substancji roślinnych składa się z węglowodanów. This fact means that carbohydrates are an extremely important part of a horse’s diet.Oznacza to, że są one niezwykle ważną częścią diety koni.

Z żywieniowego punktu widzenia węglowodany możemy podzielić na strukturalne i niestrukturalne. Te pierwsze występują w ścianie komórkowej roślin. Składają się z celulozy i hemicelulozy i są odporne na enzymy trawienne koni (nierozpuszczalne). W większym stopniu przechodzą do jelita grubego i dopiero tam ulegają fermentacji i rozkładowi przy współpracy z bakteriami i mikroorganizmami, by stać się źródłem energii dla konia. Proces ten jest długotrwały, ale ciągły. Dzięki niemu cały czas powoli uwalniana jest energia naturalna dla konia, nosząca miano „wolno uwalnianej”. Źródłem węglowodanów strukturalnych jest włókno, które stanowi wysoki procent paszy objętościowej.

Zupełnym przeciwieństwem są węglowodany niestrukturalne – rozpuszczalne. Do tej kategorii zalicza się glukozę, fruktozę, laktozę, sacharozę i skrobię. Monosacharydy, czyli cukry proste, zostają wchłonięte w świetle jelita.  Zarówno skrobia, jak i disacharydy (laktoza i sacharoza) ulegają rozkładowi w jelicie cienkim przez działanie enzymów trawiennych. W wyniku tego powstaje glukoza – cukier prosty trafiający do krwi, który może zostać wykorzystany w celu wytworzenia ATP lub glikogenu mięśniowego, glikogenu w wątrobie lub tkanki tłuszczowej. Prościej rzecz ujmując: jest m.in. źródłem szybko dostępnej energii potrzebnej do pracy i właśnie z tego względu pasze skrobiowe są ważnym składnikiem diety koni pracujących.

Skrobia jest głównym składnikiem ziaren zbóż, stanowi 50–70% suchej masy ziarna. Of the grains commonly fed to endurance horses, corn has the highest starch content, followed by barley and then oats. Spośród ziaren powszechnie występujących w diecie koni wyczynowych najwyższą zawartość skrobi ma kukurydza, następnie jęczmień oraz owies.After digestion of a starch meal, large amounts of glucose hit the bloodstream and trigger the release of insulin, which starts moving the glucose out of the blood and into cells. Po spożyciu posiłku zbożowego duże ilości glukozy trafiają do krwioobiegu i powodują uwalnianie insuliny, która transportuje glukozę do wnętrza komórek.A rise in glucose is seen in a horse’s blood for the first two hours after a meal and then a gradual drop occurs over the next four hours. Przez pierwsze dwie godziny po posiłku następuje wzrost stężenia glukozy we krwi koni, a następnie w ciągu najbliższych czterech godzin następuje stopniowa redukcja.Looking at the profile of insulin after ingestion of starch, it parallels that of glucose with a similar pattern of rising and falling. Skrobia jest dobrym źródłem energetycznym do syntezy Muscle glycogen is a versatile fuel for energy generation during endurance exercise, since glycogen can be metabolized either aerobically (with oxygen) or anaerobically (in the absence of oxygen).glikogenu, będącego „paliwem” do wytwarzania energii podczas treningu wytrzymałościowego (glikogen może być metabolizowany zarówno tlenowo, jak i beztlenowo). Ponadto glikogen przechowywany w wątrobie jest dostępny do uwalniania glukozy do krwi podczas ćwiczeń.Maintaining blood glucose levels during exercise is of prime importance since glucose is the only fuel that is available to the central nervous system. Utrzymanie poziomu glukozy we krwi podczas trwania treningu ma także zasadnicze znaczenie jako paliwo dostępne dla ośrodkowego układu nerwowego. Podczas treningu koni niski poziom cukru we krwi w wyniku długotrwałego wysiłku może być przyczyną zmęczenia.

Skąd więc zła sława skrobi i moda na pasze niskoskrobiowe? Jest na ten temat wiele teorii. Myślę, że do złej opinii na temat skrobi przyczyniły się błędy żywieniowe. Na jej trawienie ma wpływ kilka czynników, np. źródło i przetwarzanie skrobi, jej ogólna ilość w diecie, indywidualne różnice między końmi, ale także sposób skarmiania – dostęp do paszy objętościowej oraz spotykana w wielu pensjonatach, malejąca liczba posiłków w ciągu dnia. Wraz ze wzrostem spożycia skrobi maleje zdolność jej trawienia w jelitach, co jest jednym z powodów, że konie (ok. 500-kilogramowe) nie powinny otrzymywać posiłków zbożowych większych niż 1,5–2 kg jednorazowo.Depending on the starch source, larger meals increase the chance that the capacity of the small intestine to degrade starch could be exceeded. W zależności od źródła skrobi zbyt duże posiłki zwiększają ryzyko, że zdolność jelita cienkiego do rozkładu skrobi może zostać przekroczona, co spowoduje przejście znacznej ilości skrobi do jelita grubego, co z kolei może bardzo negatywnie odbić się na zdrowiu konia.

Kolejna kwestia to żywienie koni pobudliwych – rosnący poziom glukozy we krwi może mieć wpływ na zachowanie niektórych koni i sprawiać, że są nadpobudliwe. W pierwszej kolejności należy upewnić się, że ilość energii w diecie konia nie jest zbyt wysoka.Because glucose is the only fuel that passes the blood-brain barrier, a feed that deposits a lot of glucose into the bloodstream at one time has the potential to send significant amounts to the brain. Jeśli jednak uznamy, że to nie ilość pokarmu jest winowajcą, możemy sprawdzić, jak zareaguje na ograniczenie pasz skrobiowych w diecie. Należy pamiętać, że ilość energii, którą potrzebuje koń do pracy, się nie zmienia, więc należy uzupełnić ją innym źródłem – włóknem czy tłuszczem.

Obecnie znamy również wiele weterynaryjnych przeciwwskazań do stosowania pasz zasobnych w skrobię. Szczególną ostrożność należy zachować podczas żywienia koni z tendencjami do ochwatu, cukrzycy czy zespołu Cushinga.

W przypadku zdrowego konia dieta powinna być zawsze dostosowana do jego potrzeb, a ustalając ilość i rodzaj paszy treściwej, należy wziąć pod uwagę obciążenie podczas treningu i rodzaj wykonywanej pracy, co przekłada się na potrzeby energetyczne i białkowe konia. Tak więc pasze zbożowe zasobne w skrobię podane w optymalnej ilości, podzielone na odpowiednią liczbę posiłków mogą być niezastąpione u koni poddawanych wzmożonemu wysiłkowi. Z kolei taka sama dieta zastosowana u koni niepracujących lub będących w grupie ryzyka wystąpienia chorób metabolicznych może być brzemienna w skutkach.

Ponadto należy zadbać o odpowiednią jakość wszystkich składników pokarmowych, nie zapominając, że witaminy i minerały są dla zdrowia i wyników konia również bardzo istotne. I dla przypomnienia: układając dietę dla konia, na pierwszym miejscu zawsze należy stawiać dobrej jakości pasze objętościowe, które powinny być jej podstawą.

Shopping Cart
Scroll to Top