Tekst: Karolina Umerle
Foto: Jacek Rzyszkiewicz
W tym artykule pragnę przedstawić zaburzenia napięcia mięśni posturalnych u osób z niepełnosprawnością oraz zasady postępowania podczas ich korygowania w trakcie terapii. Założenia te są bardzo pomocne przy planowaniu każdego rodzaju terapii, również hipoterapii. Każda metoda terapeutyczna, pomimo stosowania własnych zindywidualizowanych technik, uwzględnia kontrolę i normalizację napięcia mięśni posturalnych. Kontrola tych mięśni zapewnia odpowiednie położenie poszczególnych segmentów ciała w statyce: głowy do tułowia, tułowia do obręczy barkowej i biodrowej, ustawienia żuchwy, krtani i języka. Pisałam o tym szeroko w artykule KiR poświęconym terapii neurotaktylnej Castillo Moralesa (KiR 4/452/kwiecień 2018). Kontrola mięśni posturalnych daje możliwość wykonywania złożonych ruchów nazywanych zręcznością, a także umiejętność jedzenia, połykania i mówienia.
Stabilność posturalna warunkuje możliwości ruchowe człowieka. Zaburzenia stabilności postawy mogą być wywołane własną aktywnością ruchową, jak i otoczeniem. Taką właśnie sytuację mamy podczas jazdy konnej, kiedy to rytmiczny ruch konia powoduje zmianę i utratę środka ciężkości ciała. Koń się porusza, a zadaniem jeźdźca jest zachowywać środek ciężkości nad ruchomą płaszczyzną. Umiejętność zachowania środka ciężkości pomimo zmieniającego się otoczenia jest cechą szczególnie ważną u dzieci. W trakcie rozwoju małego dziecka duże znaczenie w pierwszej kolejności ma przebieg dojrzewania struktur nerwowych. Z czasem znaczenia nabierają siła mięśniowa, zakres ruchów w stawach i wydolność organizmu. Jako hipnoterapeuci mamy okazję wspomagać wczesny rozwój centralnego układu nerwowego naszych pacjentów. Na koniu możemy torować umiejętności funkcjonalne związane z doskonaleniem stabilności posturalnej. Aby dobrze prowadzić naszych pacjentów i uzyskać poprawę we wskazanym zakresie, warto skorzystać z innych metod terapeutycznych.
Dla przykładu przedstawię podstawowe założenia terapeutyczne w przypadku uszkodzonego CUN. Bardzo istotna jest kolejność wyznaczania celów, które chcemy osiągnąć. Kolejność działań przedstawia się następująco:
|
1. MOBILNOŚĆ 2. STABILNOŚĆ 3. ZRĘCZNOŚĆ 4. WYTRZYMAŁOŚĆ |
MOBILNOŚĆ
Jeżeli na koniu siedzi osoba, u której ruchomość miednicy jest zablokowana, nie ma możliwości, aby osiągnęła ona prawidłowy dosiad i stabilność posturalną. Tak więc pierwszym celem jest znana wielu hipoterapeutom praca nad ruchomością miednicy. Na tym etapie terapii bardzo istotny jest dobór konia i umiejętność asekuracji pacjenta. Odpowiednie rozluźnienie mięśni oraz odpowiedni zakres ruchu w stawach związanych z miednicą stwarza możliwość ustawienia jej w pozycji pośredniej, dając optymalne warunki do pracy pozostałych mięśni posturalnych. Możliwość ustawienia miednicy w pozycji pośredniej stwarza optymalne warunki do pracy pozostałych mięśni posturalnych. Aby jazda konna była rzeczywiście treningiem posturalnym, musimy stworzyć pacjentowi odpowiednie warunki oraz zastosować odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń… Czytaj więcej w grudniowym numerze „Koni i Rumaków”