Tekst: dr Alicja Iwaszko-Simonik
Zakład Patofizjologii, Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Foto: Mateusz Staszałek
Zdrowie konia zależy od prawidłowo funkcjonującego układu odpornościowego, który pełni funkcje obronne wobec czynników chorobotwórczych. Zaburzenia odporności mogą powodować wiele zróżnicowanych chorób, w tym zwiększać podatność na zakażenia, podwyższać ryzyko rozwoju choroby autoimmunologicznej lub zmian złośliwych. Wpływ na odporność organizmu zwierzęcia mają przede wszystkim uwarunkowania genetyczne, warunki zoohigieniczne, stres oraz dieta.
Układ immunologiczny
Układ immunologiczny, zwany inaczej odpornościowym, to jeden z najbardziej złożonych systemów w organizmie konia. Składa się z szeregu wzajemnie zależnych komórek (tj. limfocytów, monocytów, makrofagów, komórek K), krążących we krwi i chłonce (limfie) oraz skupiających się w tkankach i narządach limfatycznych. Wyróżnia się tzw. centralne narządy układu immunologicznego – szpik kostny i grasicę – oraz narządy obwodowe: śledzionę, węzły chłonne, migdałki i rozsiane skupiska tkanki limfatycznej w postaci grudek chłonnych (np. w jelitach, błonie śluzowej układu oddechowego). Odporność organizmu dzieli się na dwa rodzaje: nieswoistą oraz swoistą. Odporność nieswoista przystosowana jest do natychmiastowego rozpoznawania i eliminowania obcych cząsteczek, czyli antygenów, które obejmują m.in. bakterie, wirusy czy pasożyty. Odporność nieswoista chroni organizm do czasu aż wykształci się skuteczniejsza odporność swoista. System odporności swoistej w odróżnieniu od poprzedniego jest efektywniejszy, gdyż działa specyficznie na konkretny czynnik patogenny. Główną cechą tego rodzaju odporności jest produkcja przeciwciał, czyli specyficznych białek, które wiążąc się z antygenami, przyspieszają ich niszczenie. Poza tym system odporności swoistej posiada pewnego rodzaju pamięć, tzw. pamięć immunologiczną, dzięki której przechowuje przez jakiś czas informacje o rozpoznanym antygenie. Dzięki temu przy kolejnym ataku antygenu zostaje on dużo szybciej rozpoznany, co skutkuje natychmiastową reakcją w postaci intensywnego wytwarzania specjalizowanych przeciwciał. Czytaj więcej w grudniowym numerze „koni i Rumaków”